İSTANBUL
Hindistan'da varlıklı bir ailenin çocuğuyken Müslümanlara yardım için Balkan Savaşları sırasında İstanbul'a gelen ve Anadolu Ajansı'nın (AA) ilk çalışanı olarak kayıtlara geçen Abdurrahman Peşaveri ölümünün 89. yılında mezarı başında anıldı.
TBMM'nin ilk büyükelçisi de olan Peşaveri için Maçka Mezarlığı'ndaki kabri başında anma töreni düzenlendi.
Abdurrahman Peşaveri Kardeşlik Platformunca organize edilen törende, Peşaveri için dua edildi.
Törende konuşan platform başkanı Mücahit Arslan, Peşaveri'nin hayatı hakkında bugüne kadar çok fazla bilginin ortaya çıkarılmadığını söyledi.
Peşaveri'nin yaşamıyla ilgili bilgi veren Arslan, şunları kaydetti:
"1886'da Peşaver'de doğan Peşaveri, çok zengin bir ailenin çocuğu. Peşaveri'nin gençliğinden itibaren hem Osmanlı'ya hem de Türklere karşı büyük sevgisi var. O dönem Hindistan'ın en büyük İslam üniversitesi olan Aligah İslam Üniversitesi'nde eğitim görüyor. Üniversitenin son sınıfındayken Balkan Savaşı patlak veriyor. Hint Müslümanları, Hilal-i Ahmer Cemiyeti ile bir yardım kampanyası düzenliyor. Bu yardım kampanyasına Peşaveri öncülük ediyor. Yaklaşık 30 kişilik bir yardım heyeti, Osmanlılı kardeşlerine yardım için 1912 Aralık'ta İstanbul'a gidiyor. Peşaveri, çok zengin bir ailenin çocuğu olmasına rağmen kalbi İstanbul'da olduğu için heyete gönüllü olarak katılmak istiyor. Lakin ailesi gitmesine taraftar değil. Bu yüzden ailesi para göndermiyor, o da bütün parasını yardım kampanyasına bağışladığı için Osmanlı'ya yardım götürecek gemiye bilet alabilmek amacıyla elbiselerini satıyor ve son anda gemiye yetişiyor. Gösterdiği fedakarlık ve cesaret, bizim için bir kardeşlik örneği."
Arslan, daha sonra Peşaveri'nin Osmanlı ordusuna yazıldığını ve Çanakkale Savaşı'na katıldığını belirterek, Çanakkale Savaşı'nda Peşaveri ve arkadaşlarının kahramanca savaştığını, iki arkadaşının şehit olduğunu, Peşaveri'nin de 3 kez yaralandığını anlattı.
Peşaveri'nin memleketine gönderilme teklifini kabul etmediğini aktaran Arslan, Peşaveri'nin Çanakkale Savaşı'ndan sonra Irak cephesinde de savaştığını dile getirdi.
Arslan, Peşaveri'nin verilen görevleri yerine getirdiğini ifade ederek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Ankara'da meclis açılmadan önce AA'nın kuruluş çalışmaları var. AA'nın kuruluş çalışmalarını Halide Edip, kendi anılarında 'Ziraat Mektebi'nde 2. katta AA'nın bir çalışma odası vardı. Bu çalışma odasında ben İngiliz gazetelerden haberleri keserdim. Balkan Savaşı'nda bize yardım için gelen Afganlı Abdurrahman, tek parmakla yazı makinesini o kadar güzel kullanırdı ki ben hayretle izlerdim. Çok büyük idealleri vardı ve dünyadaki her meseleye Müslüman kardeşliği açısından bakması ben de ilgi uyandırdı' diyerek anlatır. Buradan yola çıkarak biz Peşaveri'nin AA'nın ilk çalışanı olduğunu düşünüyoruz ve öyle kabul ediyoruz. Bu nedenle de bizim için önemli."
TBMM hükümetinin Afganistan ile ilk diplomatik temasları kapsamında, Peşaveri'nin meclisin ilk yurt dışı temsilcisi olarak Kabil'e gönderildiğini belirten Arslan, "O temsilcilik görevindeyken biz Afganistan ile kardeşlik anlaşması imzalıyoruz" dedi.
Arslan, Peşaveri'nin 21 Mayıs 1925'te Nişantaşı'nda eve giderken yolda suikaste uğradığını, 3 kurşunla yaralanarak hastaneye kaldırıldığı ve 30 Haziran 1925'te "şehit olduğunu" söyleyen Arslan, şöyle devam etti:
"İlk defa şehadetinin 89. yılında Abdurrahman Peşaveri'yi anıyoruz. Onun bizim için örnek olacak çok faaliyetleri var. Hayatı hakkında çalışmalar yaptıktan sonra platform olarak, parlamentoda çalışan arkadaşlar olarak bir araya geldik. Çünkü bizim ona minnet borcumuz var. AA, bu noktada çok büyük ilgi gösterdi. Onun resmi, öz geçmişiyle AA'nın Özel Kalem Müdürlüğünde asılı şuan. Hatırlanıyor ve biliniyor. Pakistan Büyükelçiliği çok büyük ilgi gösterdi ve onun hayatına ilişkin kardeşinin yazdığı Urduca 'Gazi Abdurrahman Peşaveri' kitabını İngilizce'ye tercüme ediyor. Biz de onu Türkçe'ye tercüme edeceğiz ve yayınlayacağız. 24 Nisan'da onun mezarını ziyaret ettiğimizde çok bakımsızdı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ilgi gösterdi. Kabrin temizliğini, bakımını yaptı ve mezara bir mermer kitabe koyuldu."
Peşaveri'nin hem Türkiye'nin hem de Afganistan ve Pakistan'ın büyük bir değeri olduğuna işaret eden Arslan, herkesin ona sahip çıkmasını istediklerini, hedeflerinin 2015'te Uluslararası Abdurrahman Peşaveri Sempozyumu düzenlemek olduğunu sözlerine ekledi.
"Peşaveri'yi takdir etmemiz lazım"
Afganistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'nu temsilen konuşan Zabihullah Haidary de "Bu kadar refah hayata sahip birinin kendini bu mücadeleye feda etmesi, çok önemli. Bu yüzden Peşaveri'yi takdir etmemiz lazım" ifadelerini kullandı.
Haidary, Peşaveri'nin özgürlük için çaba sarf ettiğini belirterek, "Bu bir cihattır. Sınırların dışında, belli bir amaç için savaşmıştır. Bir taraftan bir aydın olarak mücadele vermiş, savaşa girmiştir. Diğer taraftan da Afganistan'a çok hassas bir dönemde diplomat olarak gitmiş ve iki ülke arasındaki dostluk anlaşmasında çok büyük rol oynamıştır. Bu anma programı o yüzden çok önemlidir, emeği geçen AA'ya ve Abdurrahman Peşaveri Kardeşlik Platformu'na teşekkür ediyorum" diye konuştu.
AA Pazarlama ve Satış Yöneticisi Zübeyir Zemçi Somuncu ise AA'nın Peşaveri'nin bayrağını şu anda 81 şehirde dalgalandırdığını söyledi.
AA'nın 36 ülkede abonesi bulunduğunu aktaran Somuncu, "Dünyanın bütün kriz bölgelerinde arkadaşlarımız görev yapıyor. Bu tarz mücadele insanlarının açtığı yolda çok ciddi adımlarla yürüyoruz. Bu bölgedekilerin bize gösterdiği bu kardeşlik, mallarıyla değil canlarını da ortaya koyabildiğini gösteriyor" değerlendirmesinde bulundu.
Pakistan'ın İstanbul Başkonsolosu Yusuf Cüneyt'in de katıldığı törenin ardından Peşaveri için Bezm-i Alem Valide Sultan Camisi'nde mevlit okundu.
Muhabir: Büşra Nur Özcan
Courtesy: Anadolu Agency
External link http://www.aa.com.tr/tr/yasam/352001--aanin-ilk-calisani-pesaveri-mezari-basinda-anildi
İzmir'de 7 yıl önce ölen 'Pak Bahadır' adlı filin 28 sene boyunca bakıcılığını yapan Bahattin Öztanman, sevgiyle bağlandığı hayvanın Büyükşehir Belediyesi Doğal Yaşam Parkı'ndaki mezarı başında "Beni onun yanına gömün" vasiyetinde bulundu.
